Zakupoholizm złapał w swoje szpony nawet Jerzego Waszyngtona, który pasjami kupował ubrania. Słynną zakupoholiczką była także księżna Diana.
Poznajcie 7 ciekawostek o uzależnieniu od zakupów!
1 Co to jest zakupoholizm?
Zakupoholizm to zaburzenie psychiczne, jedno z uzależnień behawioralnych polegające na zbyt częstym kupowaniu różnych produktów. Często są to artykuły niepotrzebne, jednak od ich zakupu osoba uzależniona nie może się powstrzymać i nie ma nad tym kontroli, gdyż kupuje je w sposób kompulsywny.
Ciekawostka – jak sama nazwa mówi, zakupoholizm ma wiele wspólnego z szaleństwem, gdyż jego inna nazwa (oniomania) pochodzi od greckiego słowa „mania”, czyli „szaleństwo”. Słowo „onios” znaczy z kolei „na sprzedaż”.
2 Skąd się bierze uzależnienie od zakupów?
Psychologowie zauważają, że nałóg ten bierze się z potrzeby rozładowania emocjonalnego. Pacjent czuje potrzebę wyciszenia trudnych do rozładowania emocji albo też kontrolowania swojego samopoczucia analogicznie jak w przypadku innych uzależnień.
Ciekawostka – niektórzy twierdzą, że zakupoholizm rozładowuje napięcie seksualne.
3 Jakie są przyczyny społeczne zakupoholizmu?
Otoczenie ma bardzo duży wpływ na pojawienie się nałogu kupowania. Łatwiej jest sobie bowiem wyobrazić zakupoholika we współczesnym świecie kultury cywilizowanego Zachodu niż w biednej afrykańskiej wiosce, gdzie problemem jest zdobycie czegoś do jedzenia. Dlatego duży wpływ na zaistnienie tego zjawiska mają reklamy i promocje zachęcające do kupowania. Społeczną przyczyną zakupoholizmu jest także dostępność kredytów, pożyczek i kart kredytowych czy też debetowych. Niektóre pożyczki, tzw. chwilówki są wręcz na wyciągnięcie ręki i wystarczyć kilka razy kliknąć w komputer, aby za 15 minut pojawiły się na koncie pieniądze.
Ciekawostka – przyczyną nałogu kupowania mogą być również wymagania danej społeczności kierującej się najnowszymi trendami. W takiej społeczności wartość człowieka określana jest poprzez to, co posiada, czyli na przykład poprzez drogie kosmetyki, luksusowy sprzęt komputerowy, markowe ciuchy.
4 Kto jest zakupoholikiem?
Wbrew pozorom, nie są to kobiety, ponieważ na uzależnienie tego typu są narażone obie płcie. Różnica polega na rodzaju kupowanych artykułów, bo kobiety najbardziej lubią wydawać pieniądze na perfumy, kosmetyki, torebki, ubrania, buty i biżuterię, a panowie na gadżety, czyli na przykład na telefony komórkowe, laptopy, sprzęt komputerowy i RTV i akcesoria sportowe.
Idealnym materiałem na zakupoholika jest osoba z niską samooceną, która przy pomocy zakupów wynagradza sobie brak pewności siebie. Oczywiście osoby zamożne później zauważą, że zabrnęły głęboko w szopoholizm, w odróżnieniu od osób ubogich, których problemem szybko stają się pożyczki, debety, niespłacone kredyty, okradanie bliskich.
Ciekawostka – zakupoholizm jest też bardzo często spotykany wśród młodzieży, gdyż nastolatkowie są podatni na różnego rodzaju chwyty marketingowe i nie są zbyt wyedukowani w kwestii wiedzy konsumenckiej.
5 Jakie są objawy szopoholizmu?
Objawem tego uzależnienia są na pewno wyrzuty sumienia po skończonych zakupach. Po wyjściu ze sklepu łapiemy się za głowę, bo kupiliśmy kolejną torebkę. Innym objawem jest zadłużanie się. Zadłużamy się na tak zbędne rzeczy jak kolejnych dziesięć podobnych bluzek.
Inne objawy to obsesyjne myślenie o zakupach i planowanie ich oraz ciągłe przekonanie, że czegoś nam brakuje. Zakupoholizm objawia się również zdenerwowaniem, irytacją, poczuciem niższości przy niemożności kupienia sobie czegoś.
Ciekawostka – zdarzały się przypadki, że zakupoholik rozbił szybę sklepu, który był już zamknięty.
6 Kim są znani zakupoholicy?
Słynny zakupoholikiem XX wieku był Michael Jackson. Znany był z tego, że kiedy odwiedzał swój ulubiony sklep, wykupywał niemal wszystko, co było na półce. Na szopoholizm cierpi również Elton John, który w ciągu 20 miesięcy wydał… 20 milionów euro. Co ciekawe, aż 150 tysięcy dolarów przeznaczył na kwiaty. Słynny piosenkarz uwielbia także kupować okulary i jest ich kolekcjonerem.
Zakupoholiczką jest również Victoria Beckham, która odwiedzając nowe miejsce w pierwszej kolejności zalicza kilka butików znanych kreatorów mody. Słynnymi szopoholiczkami były także księżna Diana i Jacqueline Kennedy Onassis.
ciekawostka – okazuje się, że zakupoholizm istniał już w czasach Jerzego Waszyngtona i to właśnie on kupował pasjami, szczególnie ubrania. Kupował też na kredyt, w związku z tym nieustannie borykał się z długami.
Jak leczyć zakupoholizm?
Nałóg ten można pokonać, ale warunkiem jest świadomość sytuacji, w jakieś się znaleźliśmy i motywacja do wprowadzenia zmian w nawykach i dotychczasowych wzorcach. Niby wydaje się to oczywiste, ale szopoholicy często nie dostrzegają swojego problemu, wręcz zaprzeczają temu, że są w trudnej sytuacji i ukrywają problemy finansowe nawet przed sobą.
ciekawostka: bardzo skuteczną terapią w przypadku zakupoholizmu jest terapia poznawczo-behawioralna, która polega na edukacji w zakresie mechanizmów tego nałogu oraz na wyznaczeniu dziennego limitu pieniędzy przeznaczanego na zakupy. Podstawą tej terapii jest także rezygnacja z karty kredytowej. Pacjent uczy się radzić sobie z impulsami i stara się unikać reklam. Treningiem jest zrobienie konkretnej listy zakupów i trzymanie się jej.
Napisano we współpracy z Ośrodkiem dla Uzależnionych Kobiet .